ปี 2562 กำลังจะผ่านไป เราได้เห็นหุ้น IPO เข้าตลาดฯ ทั้ง SET และ MAI เกือบ 30 ตัว ไม่นับรวมกองทุนรวมโครงสร้างพื้นฐาน (IFF) และกอง REIT แต่ที่เป็นไฮไลท์สำหรับปีนี้คงหนีไม่พ้นปีนี้มีหุ้นขนาดใหญ่ โดดเด่น โปรไฟล์ดี ดำเนินธุรกิจมานานหลายสิบปี และมีมูลค่าการเสนอขายระดับ 3-4 หมื่นล้าน คือ AWC และ BAM ชื่อคุ้นหูกันดีสำหรับนักลงทุน โดยหุ้นสองตัวที่เห็นนี้ ถ้าจะมีอะไรแตกต่างจาก IPO ตัวอื่นๆ ก็คงจะเป็นการ IPO พร้อม “Greenshoe Option” ว่าแต่กรีนชู ออพชั่น ที่ว่านี้คืออะไร ที่เราเคยรู้เคยเข้าใจมานั้นถูกต้องหรือไม่ ลองมาหาคำตอบกันดีกว่า

นักลงทุนบางส่วนสงสัยว่าการเป็นหุ้น “Greenshoe Option” คืออะไร เพราะบางครั้งอาจได้ยินบรรดากูรู หรือคนที่ทำตัวเป็นกูรู บอกไว้เจ้าหุ้น “Greenshoe Option” มีไว้เพื่อสร้างความมั่นใจให้แก่นักลงทุน ถ้าหุ้นต่ำจอง เทพรองเท้าเขียวอาจมีส่วนช่วยให้ราคาหุ้นเด้งดึ๋งกลับไปที่ หรือใกล้เคียงราคาเสนอขาย IPO วันนี้เรามาทำความเข้าใจกันหน่อยว่าเจ้ารองเท้าเขียวนี้ มันทำหน้าที่อย่างนั้นจริงหรือ ในหลักการมันดีกับนักลงทุนอย่างเราๆ ยังไงบ้าง

Greenshoe Option คือ การให้สิทธิแก่ผู้จัดจำหน่ายหลักทรัพย์ (Underwriter) ในการจัดสรรหุ้นให้แก่ผู้ลงทุนมากกว่าที่บริษัทผู้ออกหลักทรัพย์และผู้เสนอขายหลักทรัพย์ออกและเสนอขายหุ้น ซึ่งผู้จัดจำหน่ายหลักทรัพย์ได้รับสิทธิจากบริษัทผู้ออกหลักทรัพย์ในการเข้าซื้อหุ้นเพิ่มทุนในกรณีที่หุ้นเข้าซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์แล้วมีราคาสูงกว่าราคา IPO โดยผู้จัดหาหุ้นส่วนเกินจะใช้สิทธิซื้อหุ้น Greenshoe Option ในภายหลังเมื่อหุ้น IPO นั้นเข้าซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์แล้ว เพื่อวัตถุประสงค์ในการสร้างเสถียรภาพของราคา ในช่วง 30 วันแรกหลัง IPO

อย่างไรก็ตาม การดำเนินการต้องอยู่ภายใต้กรอบของกฎเกณฑ์ตลาดหลักทรัพย์ฯ คือ ผู้จัดหาหุ้นส่วนเกินห้ามเข้าไปซื้อหุ้นจากตลาดหลักทรัพย์หรือบริษัทผู้ให้ Greenshoe Option เหนือราคา IPO หรือทำการใดๆ ที่เป็นการชี้นำราคาตลาด โดยการทำหน้าที่เป็นไปเพื่อรักษาเสถียรภาพของราคาในกรณีที่ตลาดอาจมีความผันผวนในช่วงแรกๆ ของการ IPO เท่านั้น

โดยสรุปก็คือ การมี Greenshoe Option หรือบางครั้งที่เรียกว่า การจัดหาหุ้นส่วนเกิน เป็นกลไกการรักษาระดับของราคาหลักทรัพย์ที่เสนอขายในช่วงระยะเวลาที่เริ่มทำการซื้อขายในตลาดฯ ระยะแรก ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่มีความผันผวนทั้งราคาและมูลค่าการซื้อขาย กลไกดังกล่าวเป็นหนึ่งในกลไกที่มีส่วนช่วยให้การเสนอขายหลักทรัพย์ทำได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ยังไงก็ตาม Greenshoe Option ไม่สามารถรับประกันได้ว่า หุ้น IPO จะไม่ต่ำลงกว่าราคา IPO แต่อย่างน้อย นักลงทุนก็อุ่นใจได้ในระดับหนึ่งว่ามีกลไกรักษาเสถียรภาพของราคาหุ้น